Artificiële intelligentie en gegevensbescherming: een verkennende gids
Een nieuwe publicatie van het Kenniscentrum Data & Maatschappij wil voor ontwerpers, ontwikkelaars en eindgebruikers duidelijkheid scheppen over de bescherming van persoonsgegevens in AI-systemen.
Omdat AI-systemen in de regel grote hoeveelheden data verwerken, is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) - beter gekend als de 'GDPR' - van groot belang. De AVG bevat bepalingen over hoe persoonsgegevens moeten worden beschermd. Intussen weten de meeste burgers dat bedrijven en organisaties niet zo maar aan de slag kunnen met je persoonsgegevens en dat ze je steeds om toestemming moeten vragen wanneer ze je persoonsgegevens willen verwerken. Maar het is vaak uitdagend om de bepalingen van de AVG te vertalen naar de praktijk van AI-ontwikkelaars. In navolging van gelijkaardige initiatieven in het buitenland, wil ook het Kenniscentrum Data & Maatschappij met deze verkennende gids duidelijkheid creëren voor ontwerpers, ontwikkelaars en gebruikers van AI-systemen in Vlaanderen.
Doel van deze gids:
- Organisaties en gebruikers informatie geven over de toepassing van de AVG (ook gekend als de GDPR) bij het ontwerp, de ontwikkeling en het gebruik van AI-systemen
- Het voorzien van een raamwerk waar andere praktische instrumenten uit zullen volgen ( Zo werd bijvoorbeeld al de eerste praktische fiche door het Kenniscentrum verspreid, getiteld ‘Wanneer is de AVG wel/niet van toepassing?’ en ‘Welke rol heb ik onder de AVG?’). In de loop van de komende maanden zal het Kenniscentrum gelijkaardige praktische tools verspreiden op basis van deze gids.
Waarom is dit belangrijk?
Bijna dagelijks verschijnen wel berichten over nieuwe systemen en applicaties die gebruik maken van artificiële intelligentie (AI). Deze snelle ontwikkeling van AI-systemen is een goede zaak gelet op de vele voordelen die het met zich meebrengt. Toch zijn er ook een aantal juridische, ethische en maatschappelijke uitdagingen die moeten worden aangepakt. Het is van belang dat de ontwikkeling en het gebruik van AI-systemen gebeurt binnen het bestaande regelgevende kader.
De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) beschermt de grondrechten en de fundamentele vrijheden van natuurlijke personen en met name hun recht op bescherming van persoonsgegevens. Bepalingen uit de AVG moeten dus ook worden nageleefd bij het ontwerp, de ontwikkeling en het gebruik van AI-systemen.
Wat staat er in deze gids:
De gids bevat
- Een theoretisch kader waarin het begrip artificiële intelligentie en enkele andere fundamentele concepten worden gedefinieerd.
- Een onderzoek naar het toepassingsgebied van de AVG in de context van AI
- Een aantal concrete acties over hoe de gegevensbescherming bij het ontwerp, de ontwikkeling en het gebruik van AI-systemen kan worden verzekerd.
Tal van praktische voorbeelden, zoals over het gebruik van AI in e-commerce en bij rekrutering zorgen voor verduidelijking.
Binnen deze gids is het niet mogelijk om alle thema’s over gegevensbescherming en AI te behandelen (zoals de rol en taken van de functionaris van gegevensbescherming of bindende bedrijfsvoorschriften). Er werd gekozen om op die thema’s in te gaan die specifiek van belang zijn voor AI waarbij voor algemene vragen in verband met de AVG naar algemene gidsen en tools gekeken kan worden die elders gepubliceerd werden. Niet-behandelde thema’s kunnen nog afzonderlijk worden behandeld door fiches en/of andere praktische tools.
Download hier het rapport.
Deze gids kwam tot stand door middel van overleg met en input door belanghebbenden en met steun van het Vlaams Departement Economie, Wetenschap & Innovatie (EWI). Na intern overleg werd een inhoudstafel opgesteld en een voorstel van te behandelen onderwerpen opgemaakt. Dit werd aan de belanghebbenden bezorgd. Op grond van hun input werden de inhoudstafel en de behandelde onderwerpen veranderd en/of verfijnd.
Onderzoekers aan het KU Leuven Centre for IT & IP Law (CiTiP) zijn verantwoordelijk voor de inhoud en coördinatie van deze gids. Bijkomende feedback, vragen en input op/over deze gids kan te alle tijden worden overgemaakt via het contactadres hieronder. We willen ook David Stevens, voorzitter van de Belgische Gegevens-beschermingsautoriteit, bedanken voor zijn waardevolle feedback.
Deze gids is beschikbaar onder een CC BY 4.0 licentie.
