Rapport: legal design 2021

Eén van de taken van het Kenniscentrum Data & Maatschappij is om juridische informatie rond dataverwerking en artificiële intelligentie te vertalen naar werkbare informatie waarmee burgers, ondernemingen, middenveld en overheid aan de slag kunnen. Daarbij is het noodzakelijk om juridische principes te benaderen vanuit het oogpunt van eindgebruikers of belanghebbenden: degenen voor wie deze juridische principes gevolgen hebben of gekend moeten zijn.

In 2021 organiseerden we om die reden vanuit het Kenniscentrum onze eerste ‘legal design workshop’. Op deze workshop werkten we aan diverse use cases die aansluiten bij de domeinen waarbinnen het Kenniscentrum actief is en die we samenstelden op basis van bijeenkomsten met onze stakeholders. Zo werkten we niet alleen aan de promotie en kennis van legal design bij onszelf en onze stakeholders, maar zochten we ook naar toepassingen van legal design die een onmiddellijk nut kunnen hebben. In dit rapport kan je meer lezen over hoe we dat hebben aangepakt en wat we hiervan hebben geleerd.

Wat is legal design?

Juridische documenten lijken vaak gemaakt voor juristen door juristen, terwijl ze ook door andere mensen gelezen worden die uit een totaal andere leefwereld komen en geen “legalees” (juristen-taal) spreken. In de wereld van software zijn we al gewend dat de moeilijke computertaal is vertaald naar een visuele en intuïtief te gebruiken ‘front-end’. Legal design probeert diezelfde beweging naar gebruiksvriendelijke interfaces aan te wakkeren in het juridische veld. Dat gebeurt voornamelijk vanuit het idee van ‘design thinking’, waarbij vanuit de uiteindelijke gebruiker en diens context een juridisch document wordt (her)ontworpen dat toegankelijk, makkelijk te gebruiken en begrijpelijk is voor de gebruiker. Dat kan op verschillende manieren: een werkcontract als strip voor fruitplukkers die niet kunnen lezen of een Reddit divorce bot die het juiste advies kan geven op basis van keywords, direct op de plaats waar iemand zijn vraag stelt. Het belangrijkste is dat de oplossing past bij het niveau en de context van de gebruiker.

Wat je kan vinden in dit rapport

We beschrijven het werk en de resultaten van het Kenniscentrum rond het legal design dossier 2021 van A-Z. Het rapport is interessant voor iedereen die meer wil weten over legal design, of zelf met legal design aan de slag wil.

Je kan onder andere lezen over:

Waarom legal design belangrijk is, en nog steeds moeilijk om te implementeren in bestaande juridische processen
Hoe we de workshop hebben georganiseerd en tot de verschillende use cases zijn gekomen
De opzet en resultaten van de workshop
Een reflectie na een jaar werken aan legal design en wat we hebben geleerd