‘Waarom moeten wij dàt kennen?’

Leerlingen vragen het vaak op een klagend toontje, een tikkeltje ondankbaar zelfs, maar het blijft mijn favoriete vraag. Het daagt uit, doet je reflecteren en roept ter verantwoording. Want ja, waarom is AI zo belangrijk? Is dat niet iets met zelfrijdende wagens zoals Tesla’s of uit sciencefiction zoals Star Wars? Een heel technische ver-van-mijn-bedshow? In tegendeel! Maar al te vaak vallen we in slaap met de smartphone in de hand en is dat toestel het eerste dat we gebruiken bij het ontwaken. Niets ver-van-mijn-bed! Twitter, Facebook, YouTube, Netflix, Spotify, Deliveroo, Tinder … hoe we communiceren, ontspannen, reizen, eten bestellen tot zelfs daten: nagenoeg alles verloopt via apps en platformen. Platformen die op een of andere manier werken met een AI-model. Iedereen voelt de gevolgen of plukt er de vruchten van, maar slechts weinigen begrijpen wat er echt gebeurt.

Hey Siri, hoe breng ik AI in mijn klas?’

Wanneer je het wil hebben over AI, dreig je soms door de bomen het bos niet meer te zien. Het lijkt zo ingewikkeld, vereist veel voorkennis, een degelijke basis in wiskunde … Maar je hoeft het niet te hebben over Naive Bayes Classifier, K-Nearest Neighbors Algorithm of Python-code te kunnen schrijven. Hieronder vind je enkele concrete ideeën om AI te betrekken in taalvakken, in kunst en in de ruimere maatschappij. Op die manier kan ook u vakoverschrijdende projecten opzetten in het schoolteam.

AI & WIJ

Zelden zo gelachen als bij de animatiefilm ‘The Mitchells vs. The Machines’, waar robots het laten afweten tegen de hond van de familie Mitchell. Hun mollige mopshond Monchi lijkt wat op een varkentje, een hond en een brood. Voldoende voor een system error! Monchi is de inspiratie voor een eerste project: hoe leer ik een AI om honden, varkens en brood te herkennen? Anders gezegd: hoe werkt objectclassificatie? Dit systeem omringt ons ook in het echte leven, zoals bij het identificeren van weggebruikers, het detecteren van verkeerd gesorteerd afval op de recyclageband tot zelfs het herkennen van emoties.

Emoties herkennen door een AI, kan dat? Jazeker! Objectclassificatie kunnen we gebruiken om blijdschap, woede, angst, verdriet … aan te leren aan een AI-model. Op die manier is de klus geklaard aan de AI-kant, maar is dit geen ideale aanleiding om het, samen met de vakcollega psychologie, godsdienst of zedenleer, te hebben over emotiebegrip? Kent emotie enkel een visueel aspect? Gaat het bij emotie louter over het gezicht? Wat als we dit uitbreiden naar het vak biologie en een AI Dermatoloog bouwen? De mogelijkheden, maar ook risico’s en voer voor debat, nemen toe.

AI & ART

Die GAN-aanpak leent zich niet enkel tot het doen spreken van oude keizers. Je kan die ook gebruiken om oude foto’s en video’s nieuw leven in te blazen. Heeft jouw school of buurt een archief oude beelden, dan kan je deze met een AI-model laten inkleuren. Je kan ze zelfs bijna tot leven brengen door een systeem waarbij 2D-beelden tot 3D worden gemaakt. Het vergt jou en jouw leerlingen slechts een twintigtal minuten.

Heb je jezelf ooit afgevraagd hoe jouw selfie eruit zou zien in de stijl van ‘De Sterrennacht’, door Van Gogh? Bij deze, voor alles een eerste keer! Je kan een AI een bepaalde schilderstijl aanleren om jouw eigen kunstwerk te maken. Zelfs muziekstijlen kan een AI onder de knie krijgen. Zo liet Beethoven ons maar negen volledige symfonieën na. Die tiende bleef onafgewerkt … maar wat als je een AI kon laten studeren op die negen bekende werken? Wat als een AI vervolgens een poging kon wagen om die tiende af te werken?

Vind je het inkleuren van foto’s of kopiëren van een stijl maar niets? Niet getreurd. Met systemen zoals CLIP en VQGAN kan je een AI zelf de meest maffe kunst laten creëren op basis van simpele tekstcommando’s. Ontketen jouw innerlijke Picasso, stel de meest lyrische commando’s samen en laat een AI zijn wildste fantasie los.

AI & TAAL

Naast het herkennen van afbeeldingen kan een AI ook gebruikt worden in een taalles. Je kan het inzetten om de schrijfstijl van een auteur te herkennen (stylometrie), of om de AI een bepaalde schrijfstijl aan te leren. Wat dacht je ervan om, met een AI-taalmodel, een nieuw Harry Potter-verhaal te schrijven in de klas? Een nieuw avontuur voor Frodo en Sam uit Midden-Aarde of nieuwe verzen zoals enkel Taylor Swift of Ovidius dat kunnen?

Over Ovidius gesproken, wist je dat je een AI ook kan gebruiken bij klassieke talen? Ontdek je innerlijke Indiana Jones en kruip in de huid van een archeoloog die een nieuwe, maar helaas beschadigde, inscriptie vindt. Dit is voer voor een les epigrafie waar een AI ons zal helpen bij het opsporen van ontbrekende tekens in een Oudgrieks gedicht. Niet zomaar een gedicht, maar een waarvan de laatste regels zo kras zijn, het metrum zo afwijkend, dat jouw collega Grieks er nadien nog enkele lessen zoet mee is. “I don’t care. Go on, love me. It’ll do you good.”

En de collegae Latijn dan? Niet getreurd! Maak samen kennis met ‘deepfakes’. Een AI-aanpak waarbij twee systemen, een detective en vervalser, het tegen elkaar opnemen om steeds betere valse beelden te maken. 95% van de keren wordt deze technologie gebruikt voor slechte doeleinden. Desinformatie, fake news, wraakporno … Gevaren waar leerlingen zich bewust van moeten zijn. Maar wat als je het gebruikt voor iets goeds? Wat als je het kan gebruiken om Romeinse keizers en consuls te doen herrijzen? Om een spreekopdracht actief Latijn in te richten als ideaal excuus om deepfakes te leren maken in de klas?

https://youtu.be/cnyXYQmAF0g