zomer

Zomerblog: Hé, dat is privé! Hoe denken kinderen over data en privacy?

24.08.2020

Auteurs: Ralf De Wolf, Eva Lievens, Ingrida Milkaite, Marijn Martens, Tom De Leyn, Judith Vermeulen en Valerie Verdoodt

Kinderen zijn tegenwoordig heel actief op sociale media en maken gretig gebruik van technologieën waarbij persoonlijke informatie verzameld en gebruikt wordt voor allerhande doelstellingen. Ouders hebben veelal de neiging om beschermend op te treden tegen de potentiële risico’s van media en technologieën. Toch zijn kinderen geen makke lammetjes wanneer het aankomt op hun privacy en de bescherming van hun persoonsgegevens. Zo hebben ze een duidelijke mening over wat voor hen privé is en wat wel of niet door de beugel kan. Bovendien hebben ze ook interessante ideeën over hoe ze op een kindvriendelijke, transparante en verstaanbare manier kunnen worden geïnformeerd over hoe en waarom hun gegevens worden verwerkt en welke rechten ze hebben.

De onderzoeksgroepen Recht & Technologie en imec-MICT verbonden aan de Universiteit Gent hebben daarom in samenwerking met de Stad Gent co-design workshops georganiseerd met 83 kinderen tussen de 9 en 12 jaar uit het lager onderwijs in Gent. Op deze manier wordt hun stem ook gehoord in dit debat.

Uit het onderzoek komen 5 concrete bevindingen naar voren:

1. Kinderen hebben een drukke agenda, zowel offline als online. Ze combineren verschillende hobby’s, gaande van muziek tot sport. Ook Televisie en bij uitbreiding Netflix zijn nog steeds populair. Kinderen zijn actief op sociale media zoals YouTube, TikTok, Instagram en Snapchat, en spelen games. Het internet biedt ook verschillende en interessante mogelijkheden om informatie op te zoeken, en te ontspannen.

2. Wat kinderen privé vinden, hangt sterk af van de context en omstandigheden. Kinderen vinden het belangrijk dat iemand die ze niet kennen geen informatie over hen krijgt die hij of zij niet moet hebben. Gênante foto’s en video’s vinden ze privé. Over het feit dat bedrijven en de overheid persoonsgegevens verwerken, maken kinderen zich minder zorgen. Kinderen vertrouwen de stad, de school en de dokter met hun gegevens.

Kinderen hebben het recht om te weten hoe en waarom persoonsgegevens gebruikt worden – ook op school.

3. Kinderen weten dat verschillende organisaties hun gegevens verzamelen en gebruiken maar weten niet altijd waarom dat gebeurt. Kinderen zijn geïnteresseerd in wat er met die gegevens gebeurt en zijn soms kritisch over wat anderen met hun gegevens doen. Er zijn kinderen die graag ‘de baas’ willen blijven over hun gegevens, andere kinderen delen deze rol graag met hun ouders. Weinig kinderen weten dat ze rechten hebben wanneer hun persoonsgegevens worden verzameld of gebruikt.

4. Om hun privacy of hun gegevens te beschermen en te beheren gebruiken kinderen verschillende technieken. Zo controleren ze wie wat ziet op sociale media, zijn ze voorzichtig met het delen van hun locatie, maken ze nieuwe accounts aan, geven ze soms foute informatie over zichzelf op en beschermen ze hun wachtwoord. Al wordt een wachtwoord ook af en toe gedeeld met ouders en vrienden. Een wachtwoord delen met vrienden wordt gezien als een teken van vertrouwen. Als het vertrouwen geschaad wordt, dan wordt het wachtwoord veranderd.

5. Kinderen willen graag extra informatie ontvangen over hoe en waarom hun gegevens worden gebruikt. Die informatie moet concreet en duidelijk zijn, voorbeelden gebruiken en aansluiten bij de leefwereld van de kinderen. Geen ingewikkelde taal, geen saaie brieven. Bekende icoontjes, symbolen, pijlen en mindmaps zijn cool; een directeur, een burgemeester of een kind van de school die uitlegt hoe die gegevens worden verwerkt, nog cooler!

Kinderen hebben het recht om te vragen persoonsgegevens te verwijderen – bijvoorbeeld als een dienst niet meer gebruikt wordt waarvoor bepaalde gegevens nodig waren.

Contact